Polski folk metal ma bogatą i ciekawą historię, która zaczęła się już w latach 90. Choć początkowo nurt ten nie był szerzej znany, to z biegiem lat zyskał popularność i rozpoznawalność, a polskie zespoły osiągnęły sukcesy również poza granicami kraju. W artykule przyjrzymy się bliżej korzeniom i rozwojowi polskiego folk metalu, przedstawiając najważniejszych artystów i ich dokonania na przestrzeni dekad.
Początki polskiego folk metalu
Prekursorzy - zespoły lat 90.
Choć folk metal jako gatunek rozwinął się w pełni w latach 90., to jego zalążki można dostrzec już w twórczości niektórych polskich grup rockowych w latach 70. i 80. Były to głównie pojedyncze utwory łączące rockowe brzmienie z ludowymi motywami melodycznymi i tekstami czerpiącymi z mitologii słowiańskiej. Prawdziwymi prekursorami polskiego folk metalu okazali się jednak tacy artyści jak Liryczne Zwrotki Wojtka Belona czy Andrzej Nowak TSA. Choć ich twórczość nie mieściła się wówczas w głównym nurcie, to bez wątpienia stanowiła inspirację dla późniejszych wykonawców folk metalu.
Wpływy celtyckie i słowiańskie
Wczesny polski folk metal czerpał z dwóch głównych źródeł inspiracji - folkloru celtyckiego oraz rodzimej kultury słowiańskiej. Wpływy celtyckie były mocno widoczne za sprawą irlandzkich zespołów takich jak Cruachan czy Primordial, które jako jedne z pierwszych łączyły heavy metal z muzyką ludową. Polscy artyści chętnie podążali tym tropem, wykorzystując charakterystyczne dudy i lirę korbową. Jednocześnie sięgano po rodzimy folklor słowiański, szczególnie motywy góralskie, co nadawało brzmieniu oryginalny, słowiański charakter.
Instrumentarium i tematyka
Instrumenty typowe dla folk metalu, takie jak skrzypce, dudy czy lira korbowa, od samego początku były obecne w twórczości polskich zespołów. Często łączono je z tradycyjną rockową sekcją rytmiczną. Tematycznie utwory koncentrowały się wokół mitologii słowiańskiej, historii Polski, wątków patriotycznych oraz natury.
Pierwsza fala folk metalu w Polsce
Najważniejsi przedstawiciele
Prawdziwy rozkwit polskiego folk metalu nastąpił w latach 1997-2004, kiedy to na scenie pojawiło się wielu wybitnych przedstawicieli tego gatunku. Najważniejsze zespoły, które wówczas się ukształtowały to m.in. Arkona, Hunter, Wolfshade czy Thy Worshiper. Cechowało je połączenie skomplikowanych gitarowych riffów z ludowymi melodiami oraz tekstami czerpiącymi garściami z mitologii Słowian. Niektóre grupy wprowadzały elementy black metalu. Ówczesna scena folkowa była niezwykle kreatywna i zróżnicowana.
Festiwale i koncerty
Rozwój sceny folkmetalowej sprawił, że zaczęły powstawać pierwsze wydarzenia poświęcone w całości temu gatunkowi. W 1999 roku odbyła się pierwsza edycja festiwalu Metalmania, gdzie na jednej scenie wystąpiło wielu czołowych przedstawicieli polskiego folk metalu. Impreza na stałe wpisała się do kalendarza i przyciągała coraz większą widownię. Oprócz niej organizowano też mniejsze festiwale w całej Polsce. Rosła popularność koncertów folkmetalowych zespołów.
Obecność w mediach i dyskografia
Dokonania rodzimej sceny folkmetalowej zaczęły zyskiwać coraz większe zainteresowanie mediów, zarówno tych niszowych jak i głównego nurtu. Recenzje płyt i relacje z koncertów pojawiały się na łamach prasy muzycznej. Radio studenckie prezentowało twórczość polskich folkmetalowców. W tym czasie ukazało się też wiele przełomowych albumów, które na stałe wpisały się do historii gatunku w Polsce.
Folk metal po roku 2010
Nowe zespoły i artyści
Po nasyceniu rynku w pierwszej dekadzie XXI wieku, w kolejnych latach tempo powstawania nowych zespołów folkmetalowych nieco zwolniło. Jednak w dalszym ciągu na scenie regularnie pojawiały się nowe, ciekawe grupy, wnoszące świeżość do brzmienia. Do najbardziej obiecujących należą Gucio, Graveland czy Amber Ash. Część z nich łączy folk metal z innymi gatunkami, jak melodic death czy pagan metal.
Ewolucja brzmienia i instrumentarium
Współczesny polski folk metal charakteryzuje się większą różnorodnością i eklektyzmem brzmieniowym. Obok tradycyjnych instrumentów ludowych coraz śmielej wykorzystuje się elektronikę i brzmienia syntetyczne. Niektórzy artyści sięgają po inspiracje spoza Europy, czerpiąc z folkloru Bliskiego Wschodu, Azji czy nawet afrykańskich rytmów. Rozwija się nurt folk metalu industrialnego. Rosną eksperymenty łączenia tego gatunku z innymi stylami.
Wpływy muzyki ludowej
We współczesnym folk metalu daje się zauważyć wyraźny renesans sięgania do źródeł, jakimi jest muzyka ludowa. Artyści chętnie współpracują z autentycznymi kapelami góralskimi, a nawet sami pobierają nauki gry na tradycyjnych instrumentach. Coraz większą wagę przykłada się do wiarygodności etnicznej brzmienia i jego zakorzenienia w polskim folkloryzmie. Dla wielu zespołów stało się to priorytetem.
Folk metal na arenie międzynarodowej
Sukcesy polskich zespołów
Sukcesy polskich przedstawicieli folk metalu z czasem zaczęły przekraczać granice kraju. Zespoły takie jak Percival czy Arkona z powodzeniem koncertują i wydają płyty za granicą. Na ich koncerty przychodzą tłumy fanów z całej Europy. Kilka polskich grup zagrało na największym metalowym festiwalu świata - Wacken Open Air w Niemczech. Te osiągnięcia pokazują, że polski folk metal ma już ugruntowaną, silną pozycję na arenie międzynarodowej.
Trasy koncertowe i festiwale
Najpopularniejsi przedstawiciele rodzimego folk metalu regularnie koncertują po Europie, odwiedzając kraje takie jak Niemcy, Francja, Włochy czy kraje skandynawskie. Biorą udział w licznych prestiżowych festiwalach metalowych, gdzie często są jednymi z headlinerów. Polskie brzmienia z powodzeniem przebijają się na największe imprezy, jak France's Hellfest czy Wacken Open Air. Stały się ważną częścią europejskiej sceny folkmetalowej.
Współpraca z zagranicznymi artystami
Polscy twórcy folk metalu chętnie nawiązują kooperacje z zagranicznymi artystami. Gościnnie występowali m.in. z fińskimi Korpiklaani, włoskimi Elvenking czy szwajcarskim Eluveitie. Te współprace zaowocowały ciekawymi utworami łączącymi różne narodowe tradycje folkowe. Polskie zespoły grają też na wspólnych trasach koncertowych ze znanymi zagranicznymi formacjami folkmetalowymi, poszerzając zasięg swojej twórczości.
Teksty i tematyka polskiego folk metalu
Mitologia słowiańska i historia
Od początku istnienia nurtu, główną tematyką tekstów polskiego folk metalu pozostaje rodzima mitologia słowiańska. Opowieści o bogach, takich jak Swaróg, Perun czy Mokosz, należą do stałego kanonu. Obok wątków mitycznych, wiele grup czerpie z historii Polski, szczególnie średniowiecza oraz walk narodowowyzwoleńczych. Te tematy stanowią swoiste DNA polskiego folk metalu od samego zarania gatunku.
Przyroda i krajobraz
Kolejną charakterystyczną tematyką są opisy polskiej przyrody - lasów, pól, gór czy rzek. Te pejzażowe teksty oddają miłość do ojczystego krajobrazu i zachwyt nad pięknem natury. Często przywołują ducha dawnych wierzeń, według których w drzewach i ziołach mieszkały bóstwa słowiańskie. Ten związek człowieka z naturą stanowi ważny motyw w twórczości wielu wykonawców.
Wątki społeczne i polityczne
Niektórzy przedstawiciele nurtu poruszają także kwestie społeczne i polityczne, komentując bieżącą sytuację w kraju. Pojawiają się utwory poświęcone problemom socjalnym, korupcji czy krytyce władzy. Jednak wątki te nie są dominujące i stanowią mniejszość w twórczości polskich zespołów folkmetalowych.
Przyszłość polskiego folk metalu
Najciekawsi młodzi wykonawcy
Przyszłość polskiego folk metalu jawi się obiecująco, głównie dzięki utalentowanej młodej generacji artystów, którzy wniosą nową energię do gatunku. Wśród najciekawszych należy wymienić formacje Stworz, Skaldowie czy Gaïa, które mimo młodego wieku już zdążyły zaznaczyć swój ślad na scenie i zapowiadają dalszy rozwój. Ich twórczość pokazuje, że folk metal w Polsce wciąż się rozwija i ma przed sobą świetlaną przyszłość.
Możliwe trendy i kierunki rozwoju
Przewiduje się, że w nadchodzących latach polski folk metal będzie podążał w kierunku jeszcze większego zróżnicowania brzmieniowego. Można się spodziewać syntezy z takimi gatunkami jak electronicore czy nawet hip-hop. Być może na stałe zagości nurt industrialny i eksperymentalny. Rozwinie się też prawdopodobnie nurt patriotyczny, nawiązujący do historii. Kolejnym trendem będzie sięganie po inspiracje spoza Europy. Te możliwości pokazują, że przed folk metalem nadal otwiera się wiele dróg rozwoju.
Podsumowanie Podsumowanie
Historia polskiego folk metalu sięga już ponad trzech dekad. To fascynująca opowieść o tym, jak rodzimi artyści z powodzeniem połączyli mocne brzmienie rocka i metalu z pięknem rodzimej kultury ludowej. Dziś polski folk metal ma ugruntowaną pozycję na scenie world music i może się pochwalić znakomitymi zespołami o uznanej marce. Ta wyjątkowa symbioza nowoczesności z tradycją nadal się rozwija, czerpiąc z coraz to nowszych inspiracji. Jak pokazuje dotychczasowa historia, przed polskim folk metalem rysuje się świetlana przyszłość pełna artystycznych sukcesów.
