Struny głosowe odgrywają kluczową rolę w procesie mówienia i śpiewania. Stanowią one parę fałdów błony śluzowej w krtani, które wprawiane są w drgania podczas wydechu. Drgania te powodują powstawanie fali dźwiękowej i umożliwiają wytworzenie głosu. Jednak struny głosowe, podobnie jak inne narządy, wymagają odpowiedniej higieny i pielęgnacji, aby zachować swoją sprawność.
Zaniedbanie higieny strun głosowych może doprowadzić do wielu problemów z głosem, jak np. chrypka, zachrypnięcie, utrata głosu, trudności z modulowaniem głosu. Może to znacząco utrudniać codzienną komunikację, jak i karierę zawodową osób, które używają głosu zarobkowo – nauczycieli, prawników, spikerów radiowych czy wokalistów. Dlatego bardzo istotne jest stosowanie zasad higieny głosu zarówno na co dzień, jak i intensywniej przy większym obciążeniu strun głosowych.
Jak działają struny głosowe?
Budowa i fizjologia strun głosowych
Struny głosowe znajdują się w krtani, na poziomie od 5 do 7 pierścienia tchawicy. Są parą fałdów błony śluzowej rozciągniętej pomiędzy chrząstkami krtani – chrząstką tarczowatą i nalewkami. Ich długość u kobiet wynosi ok. 10-16 mm, a u mężczyzn 17-24 mm.
Struny głosowe składają się z kilu warstw. Zewnętrzną warstwę stanowi nabłonek migawkowy. Pod nim znajduje się lamina propria – warstwa luźnej tkanki łącznej. Kolejna warstwa to mięsień głosowy, odpowiadający za napięcie i rozluźnienie strun głosowych. W środkowej, nieparzystej części struny znajduje się więzadło głosowe.
Podczas oddychania struny głosowe są rozchylone, umożliwiając swobodny przepływ powietrza. Natomiast podczas mówienia lub śpiewania, w momencie wydechu, mięśnie głosowe kurczą się, zbliżając do siebie struny głosowe. Powoduje to zwarcie strun i wytworzenie głosu. Im mocniejsze jest napięcie mięśni i zbliżenie strun, tym wyższy powstaje dźwięk.
Czynniki wpływające na pracę strun głosowych
Na funkcjonowanie strun głosowych i jakość emitowanego głosu wpływa wiele różnych czynników:
- Stan strun głosowych – kształt, napięcie, obecność zmian patologicznych
- Nawilżenie błony śluzowej krtani
- Siła mięśni odpowiadających za napięcie i zwarcie strun głosowych
- Siła wydechu powietrza z płuc
- Rezonans jamy ustnej, gardła, krtani, który wzmacnia i moduluje dźwięk
- Stan psychiczny i emocjonalny – stres i silne emocje zmieniają barwę głosu
- Stan zdrowia – infekcje górnych dróg oddechowych, alergie
Aby utrzymać optymalną kondycję strun głosowych, należy zwrócić uwagę na te aspekty i odpowiednio o nie zadbać.
Dlaczego higiena strun głosowych jest ważna?
Zapobieganie problemom głosowym
Podstawowym celem higieny strun głosowych jest zapobieganie licznym problemom związanym z głosem. Należą do nich przede wszystkim:
- Chrypka
- Zachrypnięcie
- Nadwyrężenie i utrata głosu
- Problemy z modulacją głosu
- Uczucie bólu lub dyskomfortu w obrębie krtani
Objawy te są związane z przeciążeniem i nieprawidłową pracą strun głosowych. Regularna higiena pozwala im zregenerować się i uchronić przed uszkodzeniem.
Poprawa jakości głosu
Higiena strun głosowych nie tylko zapobiega chorobom, ale też pozytywnie wpływa na samą barwę i jakość głosu. Odpowiednia pielęgnacja pozwala uzyskać pełny, dźwięczny i wyrazisty głos. Ćwiczenia głosowe zwiększają jego siłę i nośność. Zadbany głos lepiej wyraża emocje i jest bardziej przyjemny dla ucha.
Ułatwienie pracy zawodowej
Dla wielu osób głos stanowi narzędzie pracy. Należą do nich m.in. nauczyciele, trenerzy, prawnicy, spikerzy radiowi i telewizyjni, politycy, aktorzy oraz osoby pracujące w telemarketingu. Dbanie o higienę strun głosowych ułatwia im pracę i zwiększa jej komfort. Chroni też przed utratą głosu, która mogłaby uniemożliwić wykonywanie obowiązków.
Czytaj więcej: Poznaj pozytywny wpływ muzyki na samopoczucie i zdrowie
Zasady codziennej higieny głosu
Nawadnianie
Kluczowe dla zachowania zdrowia strun głosowych jest stałe nawadnianie organizmu, a zwłaszcza błony śluzowej krtani. Wysuszenie prowadzi do chrypki, bólu i przeciążenia głosu. Dlatego należy pić minimum 2 litry płynów dziennie, najlepiej w postaci wody mineralnej lub świeżych soków. Pomocne są też herbatki ziołowe i olejki, które dodatkowo nawilżają struny głosowe.
Odpowiednia temperatura i wilgotność powietrza
Ważne jest także, aby powietrze, którym się oddycha, było odpowiednio nawilżone i ogrzane. Zbyt suche i zimne powietrze może podrażniać drogi oddechowe i przesuszać struny głosowe. Należy więc zadbać o odpowiednią temperaturę i regularnie nawilżać powietrze w pomieszczeniach.
Unikanie krzyku i nadmiernego wysiłku głosu
Codziennie należy również ograniczać sytuacje, które powodują przeciążenie i uszkodzenie strun głosowych. Są to przede wszystkim: krzyk, forsowne śpiewanie, długie przemowy oraz rozmowy w hałaśliwym otoczeniu. Tego typu nadmierne obciążenia prowadzą do mikrourazów i stanów zapalnych. Dlatego trzeba ich unikać lub ograniczać do minimum.
Ćwiczenia i rozgrzewka głosu
Ćwiczenia oddechowe
W celu wzmocnienia głosu i poprawy jego brzmienia zalecane są regularne ćwiczenia oddechowe. Polegają one na głębokim, ale spokojnym wdechu i wydechu powietrza, ze szczególnym uaktywnieniem przepony i mięśni brzucha. Ćwiczenia oddechowe zwiększają pojemność płuc, co pozwala na bardziej efektywne wykorzystanie oddechu podczas mówienia.
Ćwiczenia rezonansowe
Ćwiczenia rezonansowe aktywują rezonatory głosu – jamę ustną, gardło i maskę twarzy. Ich celem jest uzyskanie pełniejszego brzmienia głosu i lepszego wykorzystania jego możliwości. Ćwiczenia polegają m.in. na modulowaniu głosu przy maksymalnym otwarciu jamy ustnej czy wibrowaniu dłonią na czole i policzkach.
Ćwiczenia dykcyjne
Ćwiczenia dykcyjne pomagają uzyskać bardziej wyrazistą i komunikatywną mowę. Polegają na precyzyjnym, przesadnym artykułowaniu głosek i sylab przy użyciu odpowiednich pozycji języka, warg i podniebienia miękkiego. Usprawniają one pracę mięśni mowy i poprawiają technikę mówienia.
Higiena głosu przy infekcjach i chorobach
Leczenie infekcji górnych dróg oddechowych
Infekcje takie jak angina, grypa czy zapalenie krtani negatywnie wpływają na kondycję strun głosowych. Dlatego ważne jest odpowiednie leczenie farmakologiczne wspierające proces zdrowienia. Należy przyjmować zalecone antybiotyki i leki objawowe łagodzące stany zapalne oraz nawilżające błonę śluzową.
Ograniczenie mówienia i śpiewania
W czasie infekcji kluczowe jest maksymalne oszczędzanie głosu. Należy ograniczyć rozmowy do minimum, a także nie forsować głosu podczas kaszlu czy kichania. Zalecane jest tymczasowe zrezygnowanie ze śpiewu oraz wszelkich wystąpień publicznych, aby umożliwić strunom głosowym regenerację.
Stosowanie wyciszania i oszczędzania głosu
Wspomóc proces leczenia mogą także domowe sposoby łagodzące objawy i oszczędzające głos. Są to m.in. okłady z ciepłego mleka z miodem, olejki eteryczne z eukaliptusa czy miętowe inhalacje. Warto też pić więcej herbacianek roślinnych i unikać suchych pomieszczeń.
Wsparcie głosu suplementami
Nawilżacze powietrza
Dodatkowo wspomóc higienę głosu mogą urządzenia nawilżające powietrze. Utrzymują one odpowiedni poziom wilgotności w mieszkaniach i pomieszczeniach pracy. Zapobiega to nadmiernej suchości dróg oddechowych, a tym samym chrypce i podrażnieniu krtani. Oprócz tego korzystny wpływ na struny głosowe mają inhalacje z soli fizjologicznej.
Herbatki i napary ziołowe
Warto też sięgać po ziołowe herbatki i napary, które nawilżają błonę śluzową krtani i łagodzą stany zapalne. Szczególnie polecane są napary z lipy, prawoślazu, babki lancetowatej czy szałwii. Stosowane regularnie wspomagają leczenie i regenerację strun gł
Tagi
Udostępnij
