Dbamy o zdrowie całego ciała, regularnie je badamy i leczymy dolegliwości. Jednak często zapominamy o tak ważnym narządzie, jakim jest głos. Tymczasem dla wokalisty jest on podstawowym narzędziem pracy. Dlatego niezmiernie istotne jest, aby zapewnić mu jak najlepszą kondycję i formę. W jaki sposób można to osiągnąć? Oto kilka skutecznych sposobów.
Jak dbać o zdrowie głosu jako wokalista?
Przede wszystkim należy pamiętać, że głos to nie tylko struny głosowe, ale cały zespół narządów zaangażowanych w proces fonacji. Obejmuje on krtań z fałdami głosowymi, ale także płuca, tchawicę, gardło, jama ustna i nosowa. Aby uzyskać optymalny efekt, trzeba zadbać o sprawność i wydolność wszystkich tych elementów. Podstawą jest oczywiście regularny trening i ćwiczenia, ale równie ważne są: odpowiednia dieta, nawadnianie, higiena, profilaktyka chorób, ergonomia pracy, a także korzystanie z porad specjalistów: foniatry i logopedy.
Ćwiczenia wzmacniające i rozciągające mięśnie oddechowe
Ćwiczenia oddechu przeponowego
Przepona jest kluczowym mięśniem oddechowym, odpowiedzialnym za kontrolę i siłę wydechu podczas śpiewu. Ćwiczenia przepony poprawiają pojemność płuc, wydłużają fazę wydechu, zwiększają siłę i elastyczność mięśni. Polegają m.in. na głębokim wdechu przez nos, zatrzymaniu oddechu i powolnym wydechu przez lekko uchylone usta. Można je wykonywać w pozycji leżącej lub siedzącej.
Ćwiczenia mięśni klatki piersiowej
Aby uelastycznić i wzmocnić mięśnie boczne i przednie klatki piersiowej, pomocne są skręty tułowia z rękami splecionymi za plecami lub z piłką squashową uciskaną między łokciami. Pozycje jogi takie jak "wojownik" również rozciągają i usprawniają te partie mięśni, poprawiając ich zaangażowanie w oddychanie.
Ćwiczenia języka i podniebienia miękkiego
Sprawny język i podniebienie miękkie są niezbędne do precyzyjnej artykulacji i modulacji dźwięku. Ćwiczyć można je poprzez żucie gumy, wymawianie trudnych zestawień głosek, np. "kłap-płak", robienie min jak przy goleniu, cmokanie lub kląskanie językiem.
Higiena i pielęgnacja strun głosowych
Odpowiednia hydratacja i nawilżanie strun głosowych
Suche i podrażnione struny głosowe nie funkcjonują prawidłowo, więc codzienna hydratacja jest kluczowa. Zaleca się picie ok. 2 litrów niegazowanej wody dziennie oraz herbat ziołowych z lukrecją, miodem i cytryną. Pomocne są też inhalacje z soli fizjologicznej lub olejków eterycznych np. z eukaliptusa.
Unikanie przeciążania i przemęczenia głosu
Należy unikać nadmiernego przeciążania głosu przez wysiłek ponad jego możliwości. Przy długotrwałym śpiewie pomocne są przerwy na odpoczynek głosu. W trakcie przeziębienia i infekcji gardła wskazany jest całkowity odpoczynek głosowy.
Leczenie stanów zapalnych i refluksów
Infekcje górnych dróg oddechowych oraz refluks żołądkowo-przełykowy mogą drażnić i uszkadzać struny głosowe, dlatego wymagają szybkiego leczenia. Pomocny jest odpoczynek głosowy, leki przeciwzapalne i zobojętniające sok żołądkowy.
Emisja i rezonans głosu wokalnego
Poprawna technika oddechowa i fonacyjna
Kluczowa jest koordynacja oddechu z napięciem mięśni krtani odpowiedzialnych za powstawanie dźwięku. Ćwiczenia z logopedą usprawniają tę synchronizację i eliminują niewłaściwe nawyki fonacyjne.
Rezonans głowowy i piersiowy
Rezonans wzmacnia i wzbogaca barwę głosu. Ćwiczyć można go poprzez wymawianie samogłosek przyłożeniem dłoni do czoła lub mostka. Można też eksperymentować z rezonatorami jak np. misa tybetańska.
Równowaga między rejestrami głosu
Płynne przechodzenie między rejestrami klatkowym i głowowym pozwala uniknąć "załamań" i chrypki. Ćwiczyć należy gładkie przejścia w górę i w dół skali głosu na różnych samogłoskach i dźwiękach.
Higiena i ergonomia warsztatu pracy wokalisty
Warunki akustyczne i wentylacja pomieszczeń
Hałas, pogłos i zła akustyka studia nagraniowego lub sali prób utrudniają ocenę i kontrolę głosu. Należy dbać o dobre wytłumienie i wentylację takich pomieszczeń. Suszarki i klimatyzacja wysuszają struny głosowe.
Dobór sprzętu nagłaśniającego i słuchawek
Monitoring słuchowy powinien być dobrej jakości, by słyszeć siebie poprawnie, ale bez zbyt głośnego wzmacniania dźwięku, co prowadzi do przekrzykiwania. Słuchawki studyjne lub douszne są lepsze od nagłownych.
Przerwy w pracy i odpoczynek głosu
Po ok. 45 minutach intensywnego śpiewu potrzebna jest 15-minutowa przerwa na odpoczynek głosu i nawodnienie. Po 2-3 godzinach pracy głos wymaga kilkugodzinnej regeneracji w ciszy i spokoju.
Porady logopedy i lekarza laryngologa
Konsultacje specjalistyczne i badania kontrolne
Regularne wizyty u foniatry i laryngologa pozwalają wykryć ewentualne schorzenia strun głosowych we wczesnym stadium. Coroczne badanie laryngologiczne powinno być standardem dla wokalistów.
Ćwiczenia logopedyczne usprawniające głos
Indywidualna terapia z logopedą pomoże korygować wady wymowy, poprawiać technikę oddechową i koordynację fonacyjno-oddechową. Ćwiczenia logopedyczne wzmacniają i uelastyczniają aparat mowy.
Zalecenia i terapie w schorzeniach głosu
W przypadku problemów, np. nadwernyżeniowego zapalenia krtani, guzków głosowych czy polipów, foniatra i laryngolog zalecą odpowiednie leczenie farmakologiczne, ćwiczenia rehabilitacyjne lub zabiegi operacyjne. Należy ściśle stosować się do ich zaleceń.
Podsumowując, dbałość o głos wokalisty to złożony proces, wymagający zarówno codziennej higieny i treningu, jak i okresowych konsultacji z ekspertami. Tylko kompleksowe podejście pozwoli zachować zdrowe i sprawne struny głosowe, a tym samym umożliwi długą i satysfakcjonującą karierę wokalną.
Podsumowanie
Zdrowy, dobrze funkcjonujący głos jest najcenniejszym skarbem każdego wokalisty. Warto o niego dbać i traktować priorytetowo, stosując się do praktycznych porad przedstawionych w tym artykule. Regularny trening, odpowiednia dieta i higiena, konsultacje ze specjalistami, a także świadomość potrzeb własnego organizmu, pozwolą zachować kondycję strun głosowych i rozwijać umiejętności wokalne przez całe życie. To droga do sukcesu dla każdego śpiewaka i klucz do spełniania marzeń o karierze scenicznej.
Tagi
Udostępnij
