Jazz to niezwykle barwny i różnorodny gatunek muzyczny, który ma w Polsce długą i bogatą historię. Od czasów międzywojennych poprzez okres PRL aż po współczesność, jazz nieustannie ewoluował i zyskiwał nowych zwolenników. Dziś mamy wielu wybitnych artystów jazzowych, odbywają się prestiżowe festiwale a jazzowy rytm pulsuje w wielu polskich miastach.
Wybitni polscy artyści jazzowi
Krzysztof Komeda - kompozytor i pianista
Krzysztof Komeda to postać absolutnie kultowa dla polskiego jazzu. Ten wybitny pianista i kompozytor wypracował bardzo charakterystyczny, melancholijny styl gry, który już na zawsze pozostanie jego znakiem rozpoznawczym. Słynne albumy takie jak "Astigmatic" czy ścieżka dźwiękowa do filmu Romana Polańskiego "Nóż w wodzie" na trwałe zapisały się w historii jazzu. Komeda współpracował z wieloma zagranicznymi sławami jazzu i stanowił inspirację dla młodszych pokoleń polskich jazzmanów. Jego nagła śmierć w 1969 r. przerwała obiecującą karierę tego nietuzinkowego artysty.
Michał Urbaniak - saksofonista
Michał Urbaniak to prawdziwy wirtuoz saksofonu, który potrafił połączyć jazz z rockiem, funkiem i muzyką elektroniczną. W swojej twórczości sięgał po inspiracje zarówno z amerykańskiego jazzu, jak i polskiego folkloru. Koncertował na całym świecie, nagrywał z takimi tuzami jak Miles Davis, Herbie Hancock czy Joe Zawinul. Jego album "Fusion III" z 1982 r. uznawany jest za jedno z najważniejszych dokonań w historii polskiego jazz-rocka. Urbaniak do dziś aktywnie koncertuje i nagrywa płyty, udowadniając, że jazz nie ma dla niego żadnych granic i może łączyć się z każdym gatunkiem.
Urszula Dudziak - wokalistka jazzowa
Urszula Dudziak to wyjątkowa postać na polskiej scenie jazzowej. Jej charakterystyczny, zachrypnięty głos idealnie współgra z jazzowymi dźwiękami. Artystka z powodzeniem łączy ze sobą jazz, soul, gospel i skat. Występowała u boku Gil Scotta-Herona, Malia Jacksona i wielu innych sław światowego jazzu. Jej przeboje takie jak "Papaya" czy "Melodia" podbiły listy przebojów w Polsce. Do dziś koncertuje, wydaje płyty i dzieli się swoim niezwykłym talentem wokalnym z publicznością.
Festiwale jazzowe w Polsce
Jazz Jamboree w Warszawie
Jazz Jamboree to najstarszy i najbardziej prestiżowy festiwal jazzowy w Polsce, odbywający się nieprzerwanie od 1958 r. w warszawskim klubie "Stodoła". Przez scenę przewinęły się takie tuzy jak Miles Davis, Duke Ellington, Ella Fitzgerald, a z polskich artystów m.in. Krzysztof Komeda i Michał Urbaniak. Festiwal przyciąga wybitnych jazzmanów z całego świata i publiczność zafascynowaną tym gatunkiem. To prawdziwe święto jazzu, które co roku pisze nowy rozdział historii tej muzyki w Polsce.
Jazz nad Odrą we Wrocławiu
Jazz nad Odrą to festiwal organizowany od 1964 r., początkowo pod nazwą "Jazz we Wrocławiu". Odbywa się w plenerze, nad samą Odrą, tworząc niepowtarzalny klimat. Występują tu zarówno młode talenty, jak i uznani artyści z Polski i ze świata. Charakterystyczny jest jam session, kiedy muzycy improwizują wspólnie na scenie. Jazz nad Odrą to święto otwartej, spontanicznej twórczości i radosnej zabawy przy dźwiękach jazzu.
Jazzowa Jesień w Bielsku-Białej
Od 1985 r. Bielsko-Biała gości wykonawców z kraju i świata w ramach festiwalu Jazzowa Jesień. Sceny festiwalowe zlokalizowane są w Cepelii, Willi Pod Jedlami oraz w plenerze. Poza koncertami odbywają się warsztaty muzyczne, spotkania z artystami i wystawy. Jazzowa Jesień przyciąga rzesze miłośników jazzu i stanowi doskonałą okazję do poznania nowych twarzy na tej scenie.
Jazz w Krakowie
Kluby jazzowe w Krakowie
Kraków może poszczycić się kilkoma znakomitymi klubami jazzowymi, w których można posłuchać tej muzyki na żywo w kameralnej atmosferze. Do najbardziej znanych należą Jazz Club u Muniaka, Harris Piano Jazz Bar, Piec Art Club czy Jazz Club Pod Jaszczurami. Organizują one regularne koncerty zarówno miejscowych, jak i zagranicznych artystów. To świetne miejsca do odkrywania nowych jazzowych talentów.
Wydarzenia z udziałem artystów jazzowych
Oprócz klubów, jazz gości też na innych scenach Krakowa. Krakowskie Noce Jazzowe w letnim kinie Kijów, Jazz w Filharmonii, jazzowe akcenty na Festiwalu Kultury Żydowskiej - to tylko niektóre z licznych wydarzeń z udziałem wykonawców jazzowych. Miłośnicy tej muzyki z łatwością znajdą w Krakowie interesujące koncerty z tego gatunku.
Festiwal Jazz nad Wisłą
Co roku latem nad wisłą rozbrzmiewa jazz w ramach Festiwalu Jazz nad Wisłą. Organizowany od 2005 r., przenosi tę muzykę w plener, nad brzeg rzeki. Występują młodzi instrumentaliści i wokaliści łączący jazz z soulem, popem czy folkiem. To świetna okazja, by w niecodziennych okolicznościach posłuchać jazzu pod gwiazdami.
Wpływy jazzu na polską muzykę
Jazz w muzyce rozrywkowej
Jazzowe brzmienia i improwizacje znalazły się w twórczości wielu polskich wykonawców rozrywkowych, zwłaszcza w latach 60. i 70. Miały na to wpływ takie osobowości, jak Krzysztof Komeda czy Michał Urbaniak. Jazzowe akcenty słychać u Czesława Niemena, Breakoutu, Laboratorium, czy Zbigniewa Namysłowskiego. Stały się one charakterystycznym elementem polskiej muzyki lat 60. i 70.
Jazzowe inspiracje w muzyce poważnej
Kompozytorzy tacy jak Witold Lutosławski, Wojciech Kilar czy Henryk Mikołaj Górecki wplatali jazzowe motywy i improwizacje w swoje utwory klasyczne. Jazz inspirował ich do poszukiwań nowych brzmień i otwartości na improwizację. Dzięki temu polska muzyka poważna zyskała nowatorski, awangardowy charakter. W ten sposób jazz trwale zaznaczył swoją obecność także w ambitnej twórczości klasyków polskiej muzyki.
Polscy wykonawcy grający jazz
Wielu polskich artystów z powodzeniem wykonuje jazz, często łącząc go z innymi gatunkami. Należą do nich m.in. anarchisticzny jazz-rock Zbigniewa Namysłowskiego, poetycki jazz Krzysztofa Ścierańskiego, nowoczesny jazz Włodek Pawlik Trio czy world music jazz grupy Milonga. Dzięki takiej różnorodności, jazz w Polsce nadal się rozwija i zyskuje nowe oblicza.
Historia jazzu w Polsce
Początki jazzu w dwudziestoleciu międzywojennym
Pierwsze jazzowe dźwięki zawitały do Polski już w latach 20. wraz z grającymi w Warszawie i Krakowie amerykańskimi jazzbandami. W 1928 r. powstała pierwsza stała orkiestra jazzowa - Warszawskie Towarzystwo Jazzbandowe Jerzego Petersburskiego. Grę jazzową rozwijali tacy artyści, jak pianistka Natalia Kukulska czy saksofonista Kazimierz Dybalski.
Rozwój jazzu w PRL
W okresie PRL jazz był początkowo zwalczany jako "muzyka imperialistów", jednak z biegiem czasu zyskał popularność. Rozwinął się jazz nowoczesny i mainstreamowy (Andrzej Trzaskowski, Krzysztof Komeda). Od lat 60. pojawił się jazz-rock (Michał Urbaniak, Zbigniew Namysłowski). W latach 70. i 80. jazz stał się integralną częścią polskiej sceny muzycznej.
Współczesna scena jazzowa w Polsce
Dziś jazz cieszy się w Polsce dużą popularnością, a artyści czerpią z szerokiego spektrum jazzowych stylów: od nu jazzu, poprzez etno jazz, jazz latino po avant-jazz. Polscy jazzmani koncertują na całym świecie, biorą udział w międzynarodowych projektach, a rodzima scena jazzowa należy do najciekawszych w Europie.
Jazz a inne gatunki muzyczne
Jazz i muzyka klasyczna
Choć jazz i muzyka klasyczna wywodzą się z różnych tradycji, łączy je dążenie do wirtuozerii i improwizacji. Nic więc dziwnego, że wielu jazzmanów sięgało po inspiracje z muzyki poważnej (George Gershwin), a kompozytorzy klasyczni chętnie wykorzystywali jazzowe motywy (Ravel, Bernstein). Dziś artyści obu gatunków chętnie łączą je w interesujące syntezy.
Jazz i blues
Jazz wyewoluował w dużej mierze z afrykańskich tradycji muzycznych, podobnie jak blues. Dlatego oba gatunki łączy charakterystyczna, improwizacyjna melodika i rytmika. Wiele standardów jazzowych powstało w oparciu o bluesowe schematy 12-taktowe. Niektórzy artyści z powodzeniem łączą w swojej twórczości oba gatunki (B.B. King, Louis Armstrong).
Jazz i fusion
Jazz od zawsze chętnie czerpał z innych stylów, tworząc nowe odmiany określane jako fusion (z ang. "fuzja"). Przykładami są latin jazz łączący jazz z muzyką latynoską, jazz-rock, łączący jazz z rockiem, czy jazz-rap. Dzięki fusion jazz nieustannie się rozwija, nabiera nowych barw i przyciąga kolejne pokolenia słuchaczy.
Podsumowanie
Jazz w Polsce ma długą i fascynującą historię, sięgającą lat 20. ubiegłego wieku. Przeszedł ewolucję od swingowych big-bandów, przez jazz nowoczesny i fusion, po współczesne eksperymenty łączące jazz z elektroniką i world music. Doczekał się wielu wybitnych artystów, których dokonania na trwałe zapisały się na światowej scenie jazzowej. Dziś przeżywa renesans, ciesząc się dużą popularnością wśród szerokiej publiczności. Najlepszym dowodem żywotności jazzu w Polsce są liczne festiwale i wydarzenia, które przyciągają rzesze miłośników tego nietuzinkowego gatunku.
Tagi
Udostępnij
